Ο θεσμός CheapArt στην Κύπρο
Για τρίτη συνεχόμενη χρονιά παρουσιάστηκε ο θεσμός «Cheap Art» στην Κύπρο στην γκαλερί Penindaplinena από τις 8 μέχρι και τις 23 Μαρτίου. Πρόκειται για ένα θεσμό που πρωτοεμφανίστηκε το 1995 στην Αθήνα σαν μια πλατφόρμα ανταλλαγής, πρωτίστως μεταξύ καλλιτεχνών. Στην πορεία εξελίχτηκε σαν ένας καλλιτεχνικός θεσμός που εξαπλώθηκε πέρα από τα Ελληνικά όρια. Οι εκθέσεις «Cheap Art» στόχο έχουν να προσφέρουν έργα τέχνης σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές δημιουργώντας ειδικές συνθήκες που να επιτρέπουν την απελευθέρωση καλλιτεχνών και θεατών. Εκθέσεις του θεσμού «Cheap Art» έχουν γίνει στην Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Βιέννη, Άμστερνταμ και Λεμεσό. Στις εκθέσεις «Cheap Art» παρουσιάζονται συνήθως πέραν των 100 καλλιτεχνών και εκτίθενται γύρω στα 2500 έργα.
Τα έργα τέχνης που παρουσιάζονται στην έκθεση «Cheap Art» στην Κύπρο αλλά και σε όλες της εκθέσεις αυτού του θεσμού γενικότερα έχουν σαν τιμή πώλησης τα 80 ευρώ. Γίνεται άμεσα αντιληπτό ότι πρόκειται για ένα ιδιαίτερα χαμηλό ποσό για την αγορά ενός έργου τέχνης. Για τον λόγο αυτό ακριβώς ο θεσμός προσελκύει ένα μεγάλο αριθμό θεατών. Στην επίσημη ιστοσελίδα αναφέρονται οι 5000 σαν μέσος όρος. Είναι θαυμαστό να έχει μια οποιαδήποτε έκθεση σε Κυπριακή γκαλερί ένα τόσο μεγάλο αριθμό θεατών. Αντιλαμβανόμαστε άρα ότι η έκθεση «Cheap Art» είναι σημαντική αλλά όχι μόνο για τα εκθέματα που παρουσιάζει. Γίνεται αντιληπτό ότι με τόσο μεγάλο αριθμό καλλιτεχνών και με πέραν των 2000 έργων δεν μπορούν όλα να έχουν την ίδια ποιότητα ή αισθητική αξία. Αυτό που είναι σημαντικό όμως για την έκθεση είναι ότι κατορθώνει να προκαλέσει το ενδιαφέρον του κοινού. Κατορθώνει ουσιαστικά να προσελκύσει στον χώρο της γκαλερί άτομα πέρα από τον συνηθισμένο κύκλο ατόμων που επισκέπτονται τις εκθέσεις. Αυτό επιτυγχάνεται προσφέροντας την ελκυστική δυνατότητα να αγοράσεις ένα αυθεντικό έργο τέχνης με ένα τόσο χαμηλό ποσό. Ένα έργο που πέρα από τα πλαίσια του θεσμού «Cheap Art» πιθανώς να έχει ψηλότερη τιμή. Αν κοιτάξουμε σφαιρικά και αναλυτικά τον θεσμό του «Cheap Art» γίνονται φανερά ορισμένα πράγματα που ίσως πρέπει να προβληματίσουν τις γκαλερί γενικότερα. Μας κάνει να κατανοήσουμε ότι αν δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες το κοινό δείχνει ενδιαφέρον, επισκέπτεται τις γκαλερί και αγοράζει. Ο θεσμός «Cheap Art» πέρα από το να δίνει την δυνατότητα αγοράς σε χαμηλές τιμές ταυτόχρονα δίνει και την αίσθηση ότι οι θεατές είναι ευπρόσδεκτοι στον χώρο της γκαλερί. Πράγμα που πιστεύω δεν επιτυγχάνεται πάντοτε σε όλες τις εκθέσεις ή σε όλους τους εκθεσιακούς χώρους. Το να δημιουργείται αυτή η αίσθησης πιστεύω ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς είναι με αυτό τον τρόπο που μπορεί να αυξηθεί το κοινό που ασχολείται με τα εικαστικά στην Κύπρο και να έρθουν οι τέχνες πιο κοντά στον θεατή αλλά και το αντίθετο.
Εξερευνώντας την σχέση μεταξύ εικαστικών τεχνών και μουσικής, Andreas Tomblin “Spontaneous and Raw”
Την ατομική έκθεση του Andrea Tomblin “Spontaneous and Raw” παρουσιάζει η γκαλερί Αργώ από τις 6 μέχρι τις 23 Μαρτίου 2013. Πρόκειται για μια σειρά από έργα ζωγραφικής στα οποία ο καλλιτέχνης εξερευνά την σχέση μεταξύ της μουσικής και των εικαστικών τεχνών και πιο συγκεκριμένα της ζωγραφικής. Ο καλλιτέχνης αντλεί την έμπνευση του από ένα συγκεκριμένο μουσικό άλμπουμ της τζαζ μουσικής, το «Bitches Brew» της Miles David που πρωτοκυκλοφόρησε το 1970. Μάλιστα στον χώρο της γκαλερί υπάρχουν σημεία στα οποία οι θεατές μπορούν να ακούσουν το άλμπουμ αν επιθυμούν μέσα από ακουστικά. Τα έργα που παρουσιάζει χαρακτηρίζονται από το εικαστικό λεξιλόγιο του καλλιτέχνη και αισθητικά συσχετίζονται και με την προηγούμενη του έκθεση που παρουσίασε το 2010 “Mindmaps”. Πρόκειται για αφαιρετικές συνθέσεις από γνώριμα αντικείμενα. Μπροστά στα έργα του ο θεατής έχει την αίσθηση ότι βρίσκεται μπροστά από κάτι γνώριμο, ότι πρόκειται από συνθέσεις οικείων αντικειμένων τις οποίες όμως δεν αναγνωρίζει άμεσα ξεκάθαρα. Αφήνεται έτσι να δημιουργήσει τους δικούς του συνειρμούς, εικόνες και σκέψεις.
Στην έκθεση Spontaneous and Raw, ο θεατής δεν καλείται απλά να δημιουργήσει τις δικές του εικόνες και σκέψεις αλλά και ήχους. Καθώς στόχος του Andrea Tomblin δεν ήταν απλά να εμπνευστεί από το τζαζ άλμπουμ αλλά να κατορθώσει να το μεταφράσει σε οπτικά ερεθίσματα. Να δώσει δηλαδή στον ήχο, εικόνα. Η διαδικασία αυτή προϋποθέτει να βρεθούν τα κοινά στοιχεία που ενώνουν αυτούς τους δύο κόσμους. Είναι γνωστή η θεωρία ότι οποιαδήποτε δημιουργική διαδικασία προϋποθέτει την ασυνείδητη σύνδεση του δημιουργού με το υποσυνείδητο του. Ταυτόχρονα αν και η μουσική γίνεται αντιληπτή μέσα από την ακοή και η ζωγραφική μέσα από την όραση, εντούτοις και οι δύο επηρεάζουν το υποσυνείδητο του θεατή / ακροατή. Μια μουσική σύνθεση και μια εικαστική σύνθεση έχουν στόχο να αγγίξουν τον θεατή, να γεννήσουν μέσα του σκέψεις, να δημιουργήσουν συναισθήματα. Μέσα από τους ήχους αλλά και τις εικόνες μεταφέρεται ενέργεια και ο δημιουργός, εικαστικός ή μουσικός μεταφέρει και μεταφράζει την προσωπική του ενέργεια στον θεατή. Έτσι και ο Αντρέας Τομπλιν μεταφέρει τις σκέψεις και τα συναισθήματα που του γεννιούνται μέσα από αυτή την μουσική σε έργα τέχνης.
Την σχέση μεταξύ μουσικής και τέχνης εξερεύνησε σε βάθος ο Wassily Kandisky ο πατέρας της αφηρημένης ζωγραφικής. Τόσο μέσα από τα έργα του όσο και μέσα από τα θεωρητικά του κείμενα. Για παράδειγμα πολλοί από τους τίτλους του παραπέμπουν σε μουσικά στοιχεία όπως οι τίτλοι ορισμένων εικαστικών σειρών από τα έργα του όπως «Συνθέσεις» και «Αυτοσχεδιασμοί». Ενώ πολλές φορές αναφέρεται στις δονήσεις των χρωμάτων και σε συνθέσεις που δημιουργούν ξεκάθαρους ήχους.
Θεοπίστη Στυλιανού Λάμπερτ «Tourists Who Shoot»
Η Θεοπίστη Στυλιανού Λάμπερτ παρουσίασε την πρώτη της ατομική έκθεση με τίτλο «Tourists Who Shoot» στην γκαλερί Αργώ στην Λευκωσία από τις 14 Φεβρουαρίου μέχρι τις 2 Μαρτίου. Πρόκειται για μια έκθεση φωτογραφίας που είχε σαν κεντρικό θέμα τουρίστες σε διάφορα μέρη του κόσμου που βγάζουν φωτογραφίες αξιοθέατα.
Η έκθεση αυτή σε μεγάλο βαθμό μοιάζει να συνδυάζει δύο στοιχεία. Την καλλιτεχνική φωτογραφία αλλά και την κοινωνιολογική μελέτη. Κοιτάζοντας τον τίτλο της έκθεσης και το σκεπτικό της γίνεται φανερό ότι η καλλιτέχνης ενδιαφέρεται περισσότερο για την κοινωνική / θεωρητική πλευρά των φωτογραφιών της παρά για την δημιουργία ενός στοχευμένου αισθητικού αποτελέσματος. Φυσικά αν ο επισκέπτης κοιτάξει ατομικά την κάθε φωτογραφία γίνεται φανερό ότι σε ορισμένες περιπτώσεις η καλλιτέχνης επιλέγει κάποιες φωτογραφίες επικεντρωμένη στο αισθητικό αποτέλεσμα παρά στην σκηνή που παρουσιάζει. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η αρμονία και η ισορροπία των στοιχείων στην κάθε φωτογραφία κάνει τις εικόνες να μοιάζουν σαν στημένες, σκηνοθετημένες από την καλλιτέχνη. Σε αυτές τις εικόνες είναι που αντιλαμβανόμαστε την ικανότητα της σαν φωτογράφου να επιλέγει γρήγορα το πιο άρτιο αισθητικά πλάνο.
Σαν σύνολο όμως η έκθεση πιστεύω ότι έχει περισσότερο σαν στόχο την κοινωνική και ιδεολογική ανάλυση παρά το αισθητικά άρτιο αποτέλεσμα. Αυτό είναι προφανές και από την επιλογή του θέματος. Η Θεοπίστη για να προλάβει τους πρωταγωνιστές των έργων της εν δράση πρέπει να είναι γρήγορη. Αυτό προϋποθέτει και το γεγονός ότι δεν έχει τον χρόνο πάντοτε να βρει το καλύτερο στήσιμο - πλάνο, την καλύτερη γωνία ή το καλύτερο φωτισμό καθώς οι φωτογραφίες δεν είναι στημένες, σκηνοθετημένες, αλλά αυθόρμητες, στιγμιαίες. Η καλλιτέχνης έχει επιλέξει να παρουσιάσει συγκεκριμένες φωτογραφίες βασισμένες πάνω στην σκηνή που κατόρθωσε να αιχμαλωτίσει.. Δηλαδή την συμπεριφορά των τουριστών-πρωταγωνιστών της φωτογραφίας, που ομολογουμένως όταν κανείς την δει σαν απομονωμένο στιγμιότυπο μοιάζει πολύ περίεργη και αστεία. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα παρουσιάζει διαφορετικά άτομα στο ίδιο σημείο/αξιοθέατο δίνοντας έτσι την ευκαιρία στον θεατή να συγκρίνει τις διαφορετικές συμπεριφορές. Μέσα από αυτή την διαδικασία της σύγκρισης συμπεριφορών γινόμαστε μελετητές ενός κοινωνικού φαινομένου που συχνά περνά απαρατήρητο. Ενός κοινωνικού συνόλου στο οποίο συχνά ανήκουμε και εμείς οι ίδιοι. Γίνεται έτσι αντιληπτό ότι πολλές από τις συμπεριφορές που μέσα από τις φωτογραφίες μοιάζουν παράξενες τις υιοθετούμε και εμείς όταν πηγαίνουμε διακοπές. Έτσι οι φωτογραφίες λειτουργούν σαν ένας καθρέφτης προς τον θεατή φανερώνοντας του την προσωπική του ανάγκη να καταγράφει αυτό που βιώνει, να καταγράφει την παρουσία του σε ένα χώρο, μέρος του πλανήτη. Μοιάζει σχεδόν σαν μια προσωπική ανάγκη να εγγυηθούμε τη λειτουργία της μνήμης και να ενισχύσουμε την διαδικασία των αναμνήσεων.
Το έργο Τέχνης ως Χρηστικό αντικείμενο
Το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Διάτοπος από τις 13 Φεβρουαρίου μέχρι και τις 8 Μαρτίου παρουσιάζει μια πολύ ενδιαφέρουσα και ιδιαίτερη έκθεση με τον τίτλο «Το έργο τέχνης ως χρηστικό αντικείμενο-η συνέχεια». Πρόκειται για το δεύτερο σκέλος της έκθεσης καθώς το πρώτο σκέλος παρουσιάστηκε από τις 5 Δεκεμβρίου 2012 μέχρι τις 18 Ιανουαρίου 2013. Αυτή η σειρά από εκθέσεις επικεντρώνεται στην παρουσίαση χρηστικών αντικειμένων που έχουν δημιουργηθεί από εικαστικούς καλλιτέχνες. Στην συγκεκριμένη έκθεση συμμετέχουν οι: Θεόδουλος Γρηγορίου, Ελέν Μπλακ, Νικολέτα Παπαμιχαήλ, Μαρίζα Παρτζίλη, Μαρίνα Γεραλή, Δώρος Ηρακλέους, ‘Έλενα Κούμα, Γιάννης Κοφτερός και Μαρία Κοφτερού.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει ο τρόπος με τον οποίο χειρίζονται οι καλλιτέχνες αυτή την πρόκληση. Σε ορισμένους καλλιτέχνες η διαδικασία δημιουργίας χρηστικών αντικειμένων μεταφράζεται στην χρησιμοποίηση χρηστικών αντικειμένων σαν επιφάνειες πάνω στις οποίες μπορούν να δημιουργήσουν. Όπως στην περίπτωση της Μαρίζας Παρτζίλης και της Νικολέτας Παπαμιχαήλ, που σχεδιάζουν ή ζωγραφίζουν πάνω σε παλιά έπιπλα. Σε άλλες περιπτώσεις οι καλλιτέχνες ενσωματώνουν τα χρησιικά αντικείμενα στο έργο τέχνης, όπως ο Δώρος Ηρακλέους με την ενσωμάτωση καθρεπτών. Κάποιες άλλες φορές γινόμαστε μάρτυρες μιας πιο αφαιρετικής σχέσης μεταξύ των έργων ενός καλλιτέχνη και των χρηστικών αντικειμένων. Η συσχέτιση γίνεται σε ένα καθαρά αισθητικό επίπεδο όπου το έργο τέχνης έχει εικαστική ομοιότητα με τα χρηστικά αντικείμενα του καλλιτέχνη όπως στην περίπτωση του Θεόδουλου Γρηγορίου. Ακόμη ορισμένες φορές η σχέση είναι τελείως αφαιρετική και αποτελεί την υλοποίηση των ιδεών ή της θεωρητικής έρευνας του καλλιτέχνη σε χρηστικά αντικείμενα όπως το αντικείμενο της Helen Black.
Η προσπάθεια είναι τα έργα/ αντικείμενα που παρουσιάζονται στην έκθεση να μην έχουν λιγότερη εικαστική αξία από ένα έργο τέχνης. Όπως τονίζεται στο δελτίο τύπου κάθε έργο είναι μοναδικό και δεν είναι αντικείμενο που προορίζεται για μαζική παραγωγή.
Κοιτάζοντας γενικότερα το θέμα πέρα από τα όριο της συγκεκριμένης έκθεσης άξιον προβληματισμού είναι ο τρόπος που γίνεται η διάκριση μεταξύ έργου τέχνης και χρηστικού αντικειμένου ή καλύτερα καλλιτέχνη και τεχνίτη. Ο καλλιτέχνης δημιουργεί έργα τέχνης, άσχετα αν σε αυτά ενσωματώνει ευρεθέντα αντικείμενα (δηλαδή αντικείμενα που έχουν δημιουργηθεί από άλλους) ή ακόμη αν για να υλοποιήσει την ιδέα του έχει προσλάβει άλλους να φτιάξουν τμήματα του. Μοιάζει με ενορχηστρωτή ενός έργου Ο τεχνίτης δημιουργεί χειροτεχνίες ή τεχνουργήματα, (όχι έργα τέχνης) ακόμα και αν το κάθε κομμάτι που δημιουργεί είναι μοναδικό και έχει μοχθήσει προσωπικά για την δημιουργία τους. Ο καλλιτέχνης λειτουργεί σαν ενορχηστρωτής, σαν ένας σκηνοθέτης που γνωρίζει πιο είναι το τελικό αποτέλεσμα και καθοδηγεί την ομάδα μέχρι να φτάσει εκεί. Συνεπώς αυτό που πραγματικά μετρά για ένα έργο τέχνης είναι η υλοποίηση της έμπνευσης, της ιδέας του καλλιτέχνη. Όχι τόσο το στοιχείο της μοναδικότητας η οποία απλά μετρά για την επικύρωση του έργου τέχνης στην αντίληψη του θεατή.
RSS Feed