Picture
Έκθεση Κεραμικής και Γλυπτικής

Την ομαδική έκθεση με τρισδιάστατα αντικείμενα κεραμικής αλλά και επιτοίχεια έργα παρουσίασε η γκαλερί Opus 39 στην Λευκωσία από τις 15 μέχρι και τις 27 Απριλίου 2013. Στην έκθεση συμμετέχουν 5 δημιουργοί, η Άντρη Ιωνά, Άντρη Λύτρα, Αναστασία Λαμπράσκη Ονησιφόρου, Χριστιάνα Χαραλάμπους και Λίλη Χρίστου.

Πολλές φορές οι καλλιτέχνες νιώθουν περισσότερη ασφάλεια και σιγουριά όταν παρουσιάζουν έργα σε ομαδικές εκθέσεις παρά σε ατομικές. Σίγουρα η παρουσίαση των δημιουργημάτων σαν μέρος ενός συνόλου μπορεί να λειτουργήσει προστατευτικά καθώς η προσοχή του θεατή δεν αναλώνεται αποκλειστικά σε ένα δημιουργό αλλά αποσπάται. Με αυτό τον τρόπο περιορίζεται η πιθανότητα αρνητικής κριτικής που μπορεί να προκύψει από την υπερβολική ανάλυση αυτού που παρουσιάζεται και να παραμείνει ο θεατής στην θετική πρώτη εντύπωση, εάν και εφόσον όμως αυτή υπάρχει. Σε μια ομαδική έκθεση όμως υπάρχει ο κίνδυνος τα έργα να παρουσιαστούν δίπλα σε έργα που να τα αποδυναμώνουν, είτε διότι τα μεν είναι πολύ πιο εντυπωσιακά από τα δε ή διότι είναι πολύ αταίριαστα. Σε αυτή την έκθεση δυστυχώς δεν ισχύει το η ισχύς εν τη ενώσει, καθώς συνέβηκε το δεύτερο. Πέρα από το γεγονός ότι παρουσιάζονται δύο μορφές εικαστικής δημιουργίας, η κεραμική και η ζωγραφική, τα έργα ζωγραφικής των πέντε δημιουργών ήταν εντελώς διαφορετικά αλλά και αταίριαστα μεταξύ τους. Επιπλέον το γεγονός ότι τα έργα κεραμικής που παρουσιάζονταν στην έκθεση ήταν σε κάποιες περιπτώσεις χρηστικά και διακοσμητικά αντικείμενα, παρέσερνε τον θεατή και τον έκανε να αντιλαμβάνεται ορισμένα από τα έργα ζωγραφικής που παρουσιάζονταν σαν διακοσμητικά.

Είναι κατανοητό ότι πολλοί δημιουργοί να ασχολούνται τώρα με χειροτεχνίες σε μια προσπάθεια να αυξήσουν τα εισοδήματα τους. Είναι επίσης αποδεκτό ένας καλλιτέχνης να ασχολείται και να πειραματίζεται με τις διαφορετικές μορφές δημιουργίας. Αυτό που πρέπει να προσπαθήσουμε όμως είναι ή να υπάρχει ένας καθαρός διαχωρισμός μεταξύ της χειροτεχνίας και της εικαστική δημιουργίας ή εάν υπάρχει η αλληλεπίδραση, να επηρεαστεί θετικά η χειροτεχνία από την  εικαστική δημιουργία και όχι το ανάποδο.

Αυτό που πιστεύω θα πρέπει όλοι οι δημιουργοί να συνειδητοποιήσουν είναι ότι μια εικαστική έκθεση σε μια γκαλερί, ομαδική ή ατομική δεν πρέπει να είναι μια μικρογραφία του εργαστηρίου μας. Επειδή δημιουργούμε με διαφορετικούς τρόπους δεν σημαίνει ότι πρέπει να τους δείξουμε όλους στη έκθεση μας ή ότι πρέπει να παρουσιαστούν δείγματα από κάθε στιγμή δημιουργίας. Επιλέγοντας σωστά τι και πως θα παρουσιάσουμε από τα έργα μας και με σωστή αντίληψη του τελικού αποτελέσματος που θέλουμε να έχουμε μπορεί να τα αναδείξουμε με καλύτερο τρόπο. Σε αυτή την έκθεση υπήρχαν όμορφα και αξιόλογα έργα τα οποία χάθηκαν μέσα στην πολυφωνία και είναι κρίμα να συμβαίνει αυτό.



 
Picture
Ας επαναπροσδιοριστούμε

Η κρίση έχει αγγίξει όλους μας, άλλους άμεσα και άλλους έμμεσα. Όπως ήταν αναμενόμενο έχει αγγίξει και τον κόσμο του πολιτισμού και των τεχνών. Οι πρόσφατες επισκέψεις μου σε γκαλερί κατάφεραν να ενισχύσουν ένα παλιό προβληματισμό μου σχετικά με την πορεία των εικαστικών στον τόπο μας. Το ερώτημα ή καλύτερα ο φόβος μου είναι ένας. Θα υπάρχουν ακόμα γκαλερί όταν και εφόσον κοπάσει η κρίση; Η ερώτηση δεν μοιάζει πλέον ρητορική αλλά ουσιαστική Θα επιβιώσουν οι γκαλερί στην σημερινή κατάσταση; Μπορεί για πολλούς η ερώτηση να μοιάζει ανούσια αλλά οι ιδιωτικές γκαλερί ήταν για χρόνια η μοναδική πλατφόρμα πάνω στην οποία μπορούσαν οι καλλιτέχνες να δείξουν τα έργα τους. Ακόμη και σήμερα με την απουσία ουσιαστικών κρατικών εκθεσιακών χώρων ο ρόλος τους είναι σημαντικός.

Σε αυτή μου την αγωνία έρχεται να προστεθεί και το γεγονός ότι πληροφορούμαι πως πολλές ατομικές εκθέσεις ακυρώνονται ή ότι οι καλλιτέχνες είναι ιδιαίτερα δισταχτικοί στο να παρουσιάσουν την δουλειά τους αυτή την περίοδο. Κατανοητό βέβαια. Είναι δύσκολο να δείξεις την δουλειά χρόνων σε μια χρονική στιγμή που ξέρεις ότι λίγοι θα ενδιαφερθούν να την δουν και ελάχιστοι να την αγοράσουν. Τι θα γίνει όμως τελικά  θα φτάσουμε στο σημείο όπου δεν θα γίνονται εκθέσεις;

Η πιο καθησυχαστική απάντηση στην οποία κατέληξα σε όλα αυτά τα ερωτήματα είναι μια. Πρέπει να αναθεωρήσουμε και να ανασυνταχθούμε. Όπως όλη η κοινωνία, το κράτος, ο ιδιωτικός τομέας και γενικά ο κάθε πολίτης, καλείται να αλλάξει και να αναθεωρήσει τους παλιούς τρόπους ζωής και εργασίας, έτσι και ο κόσμος των τεχνών καλείται να κάνει το ίδιο. Το να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε όπως παλιά δεν αποτελεί επιλογή. Η αλλαγή είναι πια θέμα επιβίωσης. Πρέπει να βρεθούν νέοι τρόποι να διαχειριστούμε την κατάσταση, αρχικά σαν εσωτερική διεργασία και ύστερα εξωτερικεύοντας νέους τρόπους δράσης μέσα στην κοινωνία.

Δείγματα αυτής της διαδικασίας άρχισαν να διαφαίνονται ήδη. Για παράδειγμα,  έκθεση της Αγγέλως Ευαγγέλου «Leftovers» όπου η καλλιτέχνης μέσα από τα έργα της δήλωνε ξεκάθαρα την δυσαρέσκεια της σχετικά με το πολιτικό σκηνικό. Η πρωτοβουλία «Bank of Commons» του Πολιτιστικού Ιδρύματος Άρτος όπου μέσα από συναντήσεις και συζητήσεις ενισχύεται η διαδικασία δημιουργίας κοινοτικών συνασπισμών. Η ανοικτή πρόσκληση του πολυχώρου IsNotGallery για την έκθεση «DIY Cyprus» που θα λάβει χώρα τον Μάιο, όπου καλεί τους καλλιτέχνες να δουν την κρίση σαν δημιουργικό εργαλείο και να εμπνευστούν φτιάχνοντας έργα με στόχο να εκφράσουν τους προβληματισμούς τους αλλά και να προβληματίσουν.

Είναι αδύνατο για τον οποιοδήποτε να προβλέψει  ποιά θα είναι η εξέλιξη της κατάστασης. Αυτό που καλώ όμως όλους όσους ασχολούνται με τα εικαστικά να κάνουν είναι : Αρχικά ας θυμηθούν τον λόγο για τον οποίο επέλεξαν να ασχοληθούν με την τέχνη. Σίγουρα δεν ήταν το οικονομικό κέρδος καθώς αυτό είναι σπάνιο,  αλλά η αγάπη τος για το αντικείμενο. Θυμηθείτε αυτή την αγάπη και την ηθική ικανοποίηση της δημιουργικής διαδικασίας. Ταυτόχρονα αφουγκραστείτε τα θέλω και τις ανάγκες, ψυχικές, ηθικές και νοητικές της κοινωνίας σήμερα. Με αυτά τα δύο σαν οδηγό θέλω να ελπίζω ότι θα μπορέσουμε να επαναπροσδιοριστούμε και να λειτουργήσουμε σαν σύνολο.


 
Picture
«Άτραπος» - Ατομική Έκθεση της Μικέλλας Ψαρά

Την ατομική έκθεση της Μικέλλας Ψαρά παρουσίαζει η γκαλερί Αργώ στην Λευκωσία από τις 27 Μαρτίου μέχρι και τις 13 Απριλίου 2013. Πρόκειται για μια σειρά από έργα που δημιουργήθηκαν έχοντας σαν κοινό παρονομαστή την χρήση του κεριού. Στην πραγματικότητα το κερί είναι το κύριο υλικό που χρησιμοποιεί η καλλιτέχνης για να δημιουργήσει τα έργα αυτής της σειράς. Τα έργα που δημιουργούνται χρησιμοποιόντας το κερί είναι τρισδιάστατα αλλά και επιτοίχεια. Στην περίπτωση τον τρισδιάστατων έργων πρόκειται για μικρές φιγούρες μέσα στις οποίες υπάρχουν έγκλειστα διάφορα μικρά αντικέιμενα. Στην περίπτωση των επιτοίχειων έργων η καλλιτέχνης λιώνει το κερί και μετά το απλώνει πάνω στο χαρτί καθοδηγόντας το ώστε να πάρει το σχήμα που η ίδια επιθυμεί. Ταυτόχρονα μέσα στον κερί εγκλείει και κάποιο αντικείμενο κυρίως παραμάνες. Τα σχήματα που δημιουργούνται θυμίζουν ως επί το πλείστον εξαϋλωμένες ανθρωπόμορφες φιγούρες. Σαν γενικό σύνολο ο θεατής δεν μπορεί παρά να προσέξει την ικανότητα της εικαστικού να δημιουργήσει μέσα από μια απλή διαδικασία και μέσα από μια λιτή αισθητική μια ενδιαφέρουσα έκθεση. Τα έργα της Μικέλλας Ψαρά, εύθραυστα και ευαίσθητα κατορθώνουν μέσα από την απλότητα τους να μεταδώσουν μια αίσθηση του πνευματικού, μεταφυσικού στοιχείου.



Φυσικά η πιο πάνω αίσθηση ίσως να γίνεται εμφανής μόνο σε εμάς, άτομα που έχουν κοινή παράδοση και θρησκευτικά βιώματα με την εικαστικό. Κοιτώντας την έκθεση γίνεται εμφανές ότι η καλλιτέχνης έχει σαν πηγή έμπνευσης μια παράδοση του ορθόδοξου χριστιανισμού, αυτή του τάματος. Σύμφωνα με αυτή την παράδοση άνθρωποι με προβλήματα κυρίως υγείας τάζουν στον Άγιο την δημιουργία ενός κέρινου ομοιώματος, ή του εαυτού τους ή του μέλους του σώματος που ασθενεί με την προϋπόθεση ότι θα θεραπευτούν. Πρόκειται για μια ιερή διαδικασία που υποδηλώνει την πίστη των ανθρώπων στο Θείο και σε μια ανώτερη δύναμη και τονίζει την ανθρώπινη ανάγκη να πιστεύει στην διαδικασία του θαύματος. Ταυτόχρονα η τελετουργία αυτή είναι αποκαλυπτική σχετικά με την ευρύτερη φύση του ανθρώπου αλλά και την προσκόλληση του στον υλικό κόσμο ακόμα και όταν πρόκειται για μια πνευματική εμπειρία. Ο άνθρωπος μοιάζει να πιστεύει ότι για οτιδήποτε του δοθεί πρέπει να πληρώσει αντίτιμο αλλά φυσικά και το αντίστροφο. Ακόμα και αν αυτό πρόκειται για κάτι τόσο παράλογο όπως ένα υλικό αγαθό το οποίο προσφέρεται στο Πνεύμα. Η έννοια της ανιδιοτελούς προσφοράς είναι τόσο μα τόσο απομακρυσμένη από την ανθρώπινη φύση παρόλο που ακούγεται και χρησιμοποιείται απίστευτα ωραιοποιώντας πράξεις και σκοπιμότητες.



 
Picture
Κωνσταντίνος Παρτζίλης – Fire and Toys

Την έκθεση ζωγραφικής του Κωνσταντίνου Παρτζίλη με τίτλο «Fire and Toys» παρουσίασε η γκαλερί Opus 39 από τις 20 μέχρι και τις 30 Μαρτίου. Πρόκειται για την δεύτερη ατομική έκθεση του καλλιτέχνη, Η τελευταία του έκθεση έλαβε χώρα μόλις πριν ένα χρόνο στην ίδια γκαλερί και είχε τον τίτλο «Flesh and Milk». Κοιτώντας και τις δύο εκθέσεις μπορεί κανείς να εντοπίσει πάρα πολλά κοινά στοιχεία τόσο στην τεχνική όσο και στην θεματική ενότητα των έργων, παρόλο που η έκθεση έχει διαφορετικό τίτλο και ίσως για τον καλλιτέχνη να αντιπροσωπεύει μια άλλη ενότητα.

Τα έργα του είναι τεχνικά άρτια με πολύ καλή ρεαλιστική απεικόνιση των διαφόρων στοιχείων και φιγούρων. Η σωστή τεχνική και η ρεαλιστική απεικόνιση χρησιμοποιούνται για να ελκύσουν τον θεατή και να του δημιουργήσουν το ενδιαφέρον να προσεγγίσει το έργο προσπαθώντας να αποκωδικοποιήσει τα διάφορα στοιχεία και να κατανοήσει το μήνυμα του έργου.

Ο καλλιτέχνης παρουσιάζει μια σειρά από έργα μεγάλων διαστάσεων. Η ανθρώπινη φιγούρα, και πιο συγκεκριμένα η γυναικεία φιγούρα πρωταγωνιστεί και πάλι σε αυτή την σειρά των έργων. Και σε αυτή την έκθεση τα έργα χαρακτηρίζονται σαν ποπ, σουρεαλιστικά. Οι φιγούρες καθώς και τα υπόλοιπα αντικείμενα είναι ρεαλιστικά ζωγραφισμένα, αλλά η γενικότερη σύνθεση του έργου δεν είναι καθόλου ρεαλιστική. Η φαντασία του καλλιτέχνη αφήνεται ελεύθερη να «ντύσει» αυτές τις γυναικείες  φιγούρες με διάφορα παράξενα και απρόβλεπτα στοιχεία.  Σε αυτό εδώ το σημείο έχουμε το σουρεαλιστικό κομμάτι. Ταυτόχρονα το στοιχείο της ποπ κουλτούρας δίνεται από την χρησιμοποίηση συμβόλων από βίντεο-παιχνίδια, όπως Playstation, αγαπητών παιδικών χαρακτήρων όπως η Barbie αλλά και άλλων δημοφιλών παιδικών παιχνιδιών. Σε αυτή την έκθεση όπως και στη προηγούμενη δουλειά του καλλιτέχνη εντοπίζουμε το επιτυχημένο πάντρεμα αντιφατικών στοιχείων. Η παιδικότητα και η θεωρητική αθωότητα των συμβόλων που χρησιμοποιεί καταρρίπτεται από τον έντονα ερωτικό χαρακτήρα των έργων του. Ο ερωτισμός δεν περιορίζεται στην αισθησιακή απεικόνιση και στο γυμνό αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις η απεικόνιση των γυναικείων γεννητικών οργάνων είναι απόλυτα εμφανής και ξεκάθαρη. Επιπλέον λίγο πιο ανεπαίσθητη είναι και η αναφορά του στην βία, με την απεικόνιση όπλων.

Οι εικόνες που απεικονίζει ο καλλιτέχνης μπορεί και να θεωρηθούν ενοχλητικές από ορισμένους. Όμως παρόλα αυτά δεν πρέπει να τις αντιληφθούμε σαν μια απλή προσπάθεια του καλλιτέχνη να σοκάρει τον θεατή. Στην πραγματικότητα τα έργα αυτά μπορούν να λειτουργήσουν σαν μια αφορμή για προβληματισμό γύρω από την βιομηχανία παιδικών παιχνιδιών. Μπορεί να μας κάνει να αναλογιστούμε πόσο πραγματικά αθώα είναι όντως όλα αυτά τα παιδικά παιχνίδια; Τι πρότυπα είναι αυτά που καλλιεργούνται συνειδητά ή υποσυνείδητα στα παιδιά μας; Πόσα από αυτά τα παιχνίδια και μηνύματα τα ωθούν ώστε να μεγαλώσουν και να χάσουν τη αθωότητα τους σε τόσο μικρή ηλικία; Επιπλέον μπορεί ακόμα να λειτουργήσει και νοσταλγικά σχετικά με την αθωότητα που χαρακτήριζε και εμάς του ίδιους παλαιότερα.



 
Picture
The Leftovers

Την καινούργια της δουλειά με τίτλο «The leftovers» παρουσιάζει η Αγγέλω Ευαγγέλου στον πολυχώρο Αισχύλου 83 στην παλιά Λευκωσία από τις 15 Μαρτίου μέχρι τις 31 Μαρτίου 2013. Πρόκειται για μια έκθεση με έργα καθαρά πολιτικού χαρακτήρα που έρχονται να κρίνουν και να προβληματίσουν γύρω από τα πολιτικά δρώμενα αυτού του νησιού.

Χρησιμοποιώντας τα ψηφοδέλτια τα οποία αποσύρθηκαν λόγω της παράνομης ύπαρξης του λογότυπου της «Guinness World Records» σαν σύμβολο ενός από τους υποψηφίους, η Αγγέλω Ευαγγέλου δημιουργεί επιτοίχεια έργα αλλά και εγκαταστάσεις στον χώρο. Προσπαθεί να εκφράσει μέσα από τα έργα της την απογοήτευση αλλά και τον κορεσμό από τον καταιγισμό από υποσχέσεις, λόγια και ψεύτικα οράματα τα οποία χρησιμοποιούσαν οι πολιτικοί κατά την διάρκεια της προεκλογικής τους εκστρατείας για να προσελκύσουν νέους και να κρατήσουν παλιούς ψηφοφόρους.

Σήμερα μετά και την πληθώρα τον εξελίξεων που ακολούθησαν την 16η Μαρτίου η έκθεση μοιάζει ακόμη πιο επίκαιρη και καυστική. Περισσότερο και από την στιγμή που η καλλιτέχνης δημιουργούσε την πλειονότητα των έργων. Κοιτώντας τα έργα της έκθεσης της Αγγέλως Ευαγγέλου μοιάζει πια σαν να κοιτάζουμε τα ερείπια από τα όνειρα μιας κοινωνίας. Μοιάζει σαν να κοιτάμε τα ερείπια που έχουν απομείνει από την πίστη μας σε αξίες, όνειρα τα οποία έχουμε χάσει, θεσμούς στους οποίους είχαμε πιστέψει και ελπίδες που διαλύθηκαν.

Τα μηνύματα της Αγγέλως Ευαγγέλου είναι απόλυτα ξεκάθαρα. Σε αυτά δεν χωρούν περιττές ερμηνείες η φιλοσοφίες. Αυτό που μας παρουσιάζει μέσα από τα έργα της η καλλιτέχνης, αυτό που σατιρίζει, αυτό για το οποίο θέλει να προβληματίσει τον θεατή είναι το θέατρο του παραλόγου το οποίο παρουσιάζεται στην προσπάθεια των πολιτικών να κερδίσουν ψήφους.  Δυστυχώς αυτό που βιώνουμε τις τελευταίες μέρες μας έχει φανερώσει αυτό το γεγονός σε τέτοιο βαθμό που τα έργα της δεν προβληματίζουν μόνο αλλά αποτελούν μια επιβεβαίωση των ήδη υπαρχουσών σκέψεων και  προβληματισμών μας. Δυστυχώς ακόμα και τις πιο κρίσιμες στιγμές που διανύει το νησί υπάρχουν άτομα που συνεχίζουν μια παρατεταμένη προεκλογική εκστρατεία. Ευθύνες δεν φαίνεται να αναλαμβάνονται από κανένα και οι αντιδράσεις και οι λύσεις προτείνονται με γνώμονα την κοινή γνώμη και την προσπάθεια να κερδηθούν εντυπώσεις.

Κοιτάζοντας τα έργα της Αγγέλως Ευαγγέλου μπορούμε ίσως να χαμογελάσουμε αμυδρά, καθώς αναγνωρίζουμε μέσα σε αυτά την σκέψη μας. Μπορούμε ίσως να νιώσουμε και μια αίσθηση ικανοποίησης ότι δεν είμαστε μόνοι στους προβληματισμούς και την απογοήτευση μας. Μπορεί ακόμα και να αισθανθούμε μια ανακούφιση ότι αν και εφόσον επιτέλους κάποιοι από μας εκφράσουν αυτά που όλοι σκεφτόμαστε, μπορεί να αρχίσει επιτέλους μια αλλαγή στην νοοτροπία. 
 


    Μαργαρίτα Παρασκευαϊδου
    κριτικός τέχνης

    Επιστρέφοντας στην Κύπρο με το τέλος των σπουδών μου με ένα πτυχίο Καλών Τεχνών και είνα μεταπτυχιακό στην Κριτική Τέχνης έψαχνα τρόπους να δραστηριοποιηθώ. Συνειδητοποιώντας ότι τα ΜΜΕ στην πλειονότητα των περιπτώσεων απλά ανακύκλωναν τα δελτία τύπου που έστελναν οι γκαλερί και οι καλλιτέχνες αποφάσισα να επισκέπτομαι τις εκθέσεις και  να γράφω για την προσωπική μου άποψη και εντυπώσεις και να την στέλνω στον τύπο. Σταδιακά αυτή η απασχόληση εξελιχθήκε σε εβδομαδίαια στήλη στον Κυριακάτικο Φιλελεύθερο σχετικά με τα εικαστικά την οποία και διατηρώ από το 2007. Μέσα από αυτή την σελίδα στόχος μου είναι να αναδημοσιεύω τα άρθρα αυτά, λίγες μέρες μετά την επίσημη δημοσίευσή τους.

    Archives

    December 2013
    November 2013
    October 2013
    September 2013
    August 2013
    July 2013
    June 2013
    May 2013
    April 2013
    March 2013
    February 2013
    January 2013
    December 2012

    View my profile on LinkedIn