Αναφορικά με το κείμενο μου «Η εικονική διαμαρτυρία και τα ερωτήματα» θα ήθελα να σημειώσω ότι με κανένα τρόπο δεν ήθελα να θίξω τον καλλιτέχνη Άντρο Ευσταθίου. Μέσω του σχολιασμού της συγκεκριμένης εικαστικής πράξης στόχος ήταν να τεθούν ερωτήματα και προβληματισμοί.
Η εικονική διαμαρτυρία και τα ερωτήματα
Πριν δύο βδομάδες περίπου ο Κύπριος ζωγράφος Αντρέας Ευσταθίου επέλεξε ένα ευφάνταστο τρόπο για να διαμαρτυρηθεί για τις πρόσφατες εξελίξεις στην οικονομική κατάσταση της Κύπρου.Τοποθέτησε έξω από την Κεντρική Τράπεζα είκοσι αυτοσχέδιες τουαλέτες. Οι τουαλέτες του φτιαγμένες από τον ίδιο από γύψο είχαν διπλή ερμηνεία καθώς όταν της έβλεπες από μπροστά έμοιαζαν με τουαλέτες ενώ από πίσω έμοιαζαν με ταφόπλακες. Όπως δήλωσε ο ίδιος ο καλλιτέχνης «Μέσω της εικαστικής τέχνης κάνω μια εικονική διαμαρτυρία για το καλό της Κύπρου, γι' αυτό και τις έστησα έξω από αυτό το κτίριο». Το μήνυμα που ήθελε να μεταφέρει ο καλλιτέχνης είναι προφανές. Πιστεύω ότι ο οποιοσδήποτε περαστικός περνούσε έξω από το κτίριο της Κεντρικής Τράπεζας θα μπορούσε να κατανοήσει άμεσα τι προσπαθούσε να μεταφέρει ο καλλιτέχνης. Γεννιέται όμως ένα προφανές ερώτημα, το οποία φυσικά δεν περιορίζεται στην συγκεκριμένη κίνηση αλλά είναι πολύ ευρύτερο. Είναι αυτό τέχνη ; Τι διαφοροποιεί την συγκεκριμένη κίνηση από μια οποιαδήποτε διαμαρτυρία ενός άλλου πολίτη που θα μπορούσε να τοποθετήσει κάτι παρόμοιο έξω από την Κεντρική Τράπεζα; Αν αυτή την κίνηση την έκανε ένας πολίτης τα μέσα μαζική ενημέρωσης θα την ονόμαζαν «εικαστική διαμαρτυρία»; Άραγε οι αρχές θα έδειχναν τόση ανέχεια, ή δεν του επέτρεπαν καν να τις τοποθετήσει ; Είναι φυσικά ερωτήματα που δεν μπορούν να απαντηθούν. Το μόνο που μπορούμε να δηλώσουμε είναι την αδιαμφισβήτητη αλήθεια ότι οι καλλιτέχνες αντιμετωπίζονται με περισσότερη ανέχεια από την κοινωνία γενικότερα σχετικά με κάποιες ιδιορρυθμίες τους.
Φυσικά αν αναλογιστούμε μια γενική ιδέα που επικρατεί σχετικά με τέχνη και τον καλλιτέχνη από τον 20ο αιώνα, ότι δηλαδή ένα αντικείμενο/δημιούργημα είναι τέχνη εφόσον το ονοματίσει έτσι ο καλλιτέχνης, τότε η συγκεκριμένη κίνηση εντάσσεται μέσα σε ένα ευρύτερο φιλοσοφικό πλαίσιο. Ταυτόχρονα όμως στην συγκεκριμένη περίπτωση βρισκόμαστε και μπροστά σε μια μουδιασμένη αντιμετώπιση από τον χώρο τον τεχνών στην Κύπρο. Δηλαδή η συγκεκριμένη κίνηση δεν φαίνεται να αναγνωρίζεται έστω και σαν μια προσωρινή «εγκατάσταση στον χώρο», ένα «επίσημο» έργο τέχνης. Αντίθετα η κίνηση μοιάζει να αγνοείται σε μεγάλο βαθμό από την καλλιτεχνική κοινότητα και να παραμένει ασχολίαστη. Σε αυτή την περίπτωση δημιουργούνται ακόμα περισσότερα ερωτήματα. Που οφείλετε αυτή η αντιμετώπιση; Αν η συγκεκριμένη κίνηση γινόταν από ένα πιο αναγνωρίσιμο καλλιτέχνη με μια πορεία και προηγούμενο στην δημιουργία πολιτικοποιημένης τέχνης και εγκαταστάσεων στον χώρο τότε η κίνηση θα είχε περισσότερη ανταπόκριση από το εικαστικό κοινό; Πιστεύω πως ναι. Ίσως αυτό να οφείλεται και στον τρόπο με τον οποίο ο ίδιος ο καλλιτέχνης παρουσίασε την κίνηση. Δεν εντάχθηκε στα καθιερωμένο πλαίσιο, δεν είχε την υποστήριξη κάποιας γκαλερί, δεν ανήκε σε μια επίσημη ομάδα, δεν εξέδωσε θεωρητικό σκεπτικό, προφανώς διότι η κίνηση ήταν τόσο ξεκάθαρη που δεν το χρειαζόταν. Μήπως όμως τελικά είναι απαραίτητο; Στην τελική ίσως και ο ίδιος ο καλλιτέχνης να μην ήθελε να θεωρηθεί η κίνηση αυτή σαν έργο τέχνης, μπορεί να ήθελε απλά να προβληματίσει μήπως όμως αυτός δεν είναι και ο ρόλος της τέχνη;
RSS Feed